ÁI DỤC: NGUYÊN NHÂN CỦA SINH TỬ LUÂN HỒI (TRISHNA: THE CAUSE OF REINCARNATION) Bản dịch: Chơn Như

Trích Chương 22

Quyển THỂ NGUYÊN NHÂN VÀ CHƠN NGÃ

của A.E.Powell

Đến đây, ta đã thực tế hoàn tất việc nghiên cứu bản chất, chức năng, sự tăng trưởng và phát triển của thể nguyên nhân. Như vậy, sau khi đã nghiên cứu cái mà ta có thể gọi là khía cạnh hình tướng của Chơn ngã thì bây giờ ta cần cố gắng hiểu thêm nữa về chính Chơn ngã trên cương vị là một thực thể hữu thức đang hoạt động.

Ở chương này, ta sẽ bắt đầu nghiên cứu Chơn ngã trong mối quan hệ với Phàm ngã, điều này thực tế chính là khía cạnh sinh tử luân hồi. Phần đầu tiên trong đề tài của ta ắt là Trishna: cái “sự khao khát” vốn là nguyên nhân bản sơ khiến cho Chơn ngã tìm cách sinh tử luân hồi. Trong chương kế tiếp, ta sẽ bàn chuyên biệt hơn tới khía cạnh hình tướng của luân hồi, nghĩa là cơ chế của nó.

Thế rồi ta sẽ bàn tới những khía cạnh khác trong thái độ của Chơn ngã đối với Phàm ngã. Sau đó ta sẽ chuyển sang sinh hoạt của Chơn ngã trên cõi của riêng mình. Cuối cùng trong mức độ mà tài liệu cho phép, ta phải nghiên cứu mối quan hệ của Chơn ngã với Chơn thần.

Lý do bản sơ và cốt lõi của luân hồi chính là Ý chí Vũ trụ, nó ghi dấu ấn lên Chơn ngã, xuất hiện nơi Chơn ngã dưới dạng muốn biểu lộ. Tuân theo thiên ý, Chơn ngã sao chép lại hành động của Thượng Đế bằng cách tuôn đổ mình xuống các cõi thấp.

Đặc biệt lòng ham muốn này được gọi là Trishna trong tiếng Bắc phạn, tiếng Nam phạn là Tanha, đó là sự mù quáng khao khát muốn sinh hoạt biểu lộ, muốn tìm ra một cõi nào đó mà Chơn ngã: (1)- biểu hiện ra; (2)- tiếp nhận những ấn tượng và tác động bên ngoài mà chỉ những thứ này mới khiến cho nó có ý thức là đang sống; cảm thấy mình đang sống.

Đây không phải là lòng ham muốn theo kiểu bình thường của từ ngữ này, mà nói cho đúng hơn là một sự biểu lộ hoàn chỉnh hơn, muốn cảm thấy mình sống động và hoạt động hoàn hảo hơn, muốn có cái tâm thức hoàn chỉnh bao gồm cả khả năng đáp ứng với mọi rung động khả hữu của môi trường xung quanh trên mọi cõi, sao cho Chơn ngã có thể đạt được sự toàn bích về sự đồng cảm, nghĩa là cảm thấy cùng với.

Sau này ta sẽ thấy rõ hơn Chơn ngã trên cõi của riêng mình cũng còn lâu mới hoàn toàn hữu thức, ngoại trừ cái tâm thức cảm thấy mình được vui sướng hơn và khơi dậy một loại háo hức thực chứng được nhiều hơn về cuộc sống. Thật vậy, chính cái sự háo hức này của Chơn ngã là cơ sở cho những lời đòi hỏi hô hào trên thế giới muốn có một sự sống sung mãn hơn.

Đâu phải vui sướng nơi ngoại giới mới thúc đẩy con người trở lại luân hồi: y nhập thể vì y muốn nhập thể. Nếu Chơn ngã không muốn tái sinh luân hồi thì ắt nó không tái sinh, nhưng chừng nào nó còn ham muốn bất cứ điều gì mà thế gian có thể cung cấp cho nó được thì nó ắt muốn tái sinh luân hồi. Như vậy, Chơn ngã không hề bị thôi thúc ngược lại với ý chí của mình nhằm trở lại với cái thế giới rắc rối này, mà chính sự háo hức mãnh liệt của nó về thế giới ấy mới khiến cho nó tái sinh luân hồi.

Ta có thể xét điều tương tự nơi thể xác. Khi thực phẩm đã được tiếp nhận và hoàn toàn đồng hóa hết thì cơ thể lại muốn thêm thực phẩm nữa, nó lại đói. Chẳng ai bắt ép con người ăn: y đi kiếm thực phẩm và ăn, bởi vì y muốn vậy. Cũng thế chừng nào con người còn bất toàn, chừng nào y còn chưa đồng hóa hết mọi thứ mà thế gian có thể cung ứng được và tận dụng hết những thứ ấy đến nỗi y chẳng còn muốn bất cứ thứ gì của thế gian này, thì chừng đó y vẫn phải cứ tái sinh luân hồi.

Ta có thể quan niệm Trishna là một trong nhiều cách mà luật tuần hoàn của vũ trụ biểu lộ qua đó. Trong Triết lý Bí truyền, luật này được thừa nhận là mở rộng ra tới mức phân thân rồi tái hấp thu vũ trụ, tức Ngày và Đêm của Brahma, Đại Thần Khí thở ra rồi hít vào.

Vì thế cho nên người Ấn Độ đã hình dung Thần Dục Vọng là xung lực biểu lộ. Trong kinh Rig Phệ đà (X.129) “Kama . . . là nhân cách hóa của xúc cảm ấy, nó dẫn dắt và thôi thúc sự sáng tạo. Kama là sự Vận động bản sơ kích động ĐẤNG NHẤT NHƯ sau khi nó biểu lộ từ Nguyên lý thuần túy trừu tượng để rồi sáng tạo. Ham muốn trước hết nảy sinh trong đó vì vốn là mầm mống ban đầu của cái trí, và những vị thánh hiền khi mưu tìm trí năng của mình đã khám phá ra nó chính là cái xiềng xích nối liền Hữu với Phi Hữu. (Giáo Lý Bí Truyền, II, 185). Kama (tức Ham muốn) có bản thể là lòng khao khát muốn tồn tại hoạt động đầy cảm tính, tồn tại với cảm giác sống động, với sự ba chìm bảy nổi của cuộc sống đam mê.

Khi trí tuệ thiêng liêng bước vào tiếp xúc với lòng khao khát cảm giác này thì tác động đầu tiên của nó là tăng cường cảm giác ấy. Câu kinh trong Thiền Thư dạy rằng: “Họ lấp đầy (nghĩa là tăng cường) Kama bằng bản thể của chính mình”. (như trên trang 170). Như vậy, Kama đối với cá nhân cũng như đối với Vũ trụ đều trở thành nguyên nhân bản sơ của sự luân hồi và khi lòng Ham muốn biến dị thành những ham muốn lặt vặt thì những thứ này xiềng xích Chủ thể tư duy vào trần thế, hết đời này sang đời khác đưa y trở lại tái sinh luân hồi. Kinh điển Ấn giáo và Phật giáo dĩ nhiên đầy dẫy lời phát biểu sự thật này.

Chừng nào chưa thực chứng được Barhma thì chừng đó ắt phải có Ái dục (Trishna). Khi người ta đồng hóa được mọi thứ mà mình thụ đắc và biến nó thành một phần của chính mình thì Ái dục nổi dậy, thúc đẩy y hướng ra ngoài để mưu tìm những kinh nghiệm mới.

Thoạt tiên đây là lòng khao khát muốn có kinh nghiệm nơi ngoại giới và Trishna thường được dùng theo nghĩa này. Tuy nhiên có một sự khao khát sắc sảo hơn được diễn tả tuyệt vời qua cụm từ sau đây: “Linh hồn tôi đang khao khát Thượng Đế”, thật vậy đó là “Thượng Đế sống động”. Đây là lòng khao khát của bộ phận mưu tìm tổng thể mà nó là một thành phần. Nếu chúng ta nghĩ rằng bộ phận xuất phát từ tổng thể mà chưa bao giờ mất đi mối liên lạc thì luôn luôn có một lực co rút nào đó ra sức kéo nó trở lại. Tinh thần vốn thiêng liêng, cho nên không thể cảm thấy thỏa mãn đời đời bên ngoài thiên tính: chính sự bất mãn này, cái lòng ham muốn tìm kiếm này mới là gốc rễ của Ái dục và đưa người ta ra khỏi Devachan, hoặc thật vậy, ra khỏi bất kỳ tình huống nào cho đến khi kết liễu sự tìm kiếm.

Con người hoàn toàn có thể đạt được một loại Moksha hạ đẳng nào đó: tạm thời giải thoát sinh tử luân hồi. Vậy là có một vài đạo sĩ Yoga chậm tiến ở Ấn Độ đã cố tình diệt dục mọi lòng ham muốn của thế giới đặc thù này. Vì ngộ ra được rằng thế gian là phù du nên chẳng bõ công để tốn nhiều rắc rối công sức ở mãi trong đó, nhất là khi lại có nhiều đau khổ hoặc thất vọng cho nên người ta đạt tới cái dạng không dính mắc mà thuật ngữ chuyên môn gọi là Vairagya: điều này không giúp ta Giải thoát hoàn toàn mà chỉ có kết quả là giúp ta giải thoát một phần.

Một trong những kinh Áo nghĩa thư có nêu rõ là con người sinh ra vào thế giới nào mà ham muốn dắt dẫn y tới đó. Vì thế cho nên sau khi đã diệt hết mọi ham muốn về bất cứ thứ gì thuộc thế gian này, con người bỏ xác mà không tái sinh lại nữa. Bấy giờ y chuyển sang một cõi không thường trụ, nhưng y có thể tồn tại lâu dài ở đó. Có một số thế giới như vậy rất thường liên quan tới tục thờ cúng một Thần linh đặc biệt liên quan đến các loại tham thiền đặc biệt v.v. . . Thế là người ta chuyển sang một trong các thế giới này ở đó trong một thời gian hoàn toàn bất định. Trong trường hợp những người đã hiến thân phần lớn cho việc tham thiền thì ham muốn của họ hoàn toàn hướng về Đối tượng tham thiền: do đó họ ở lại trên cõi trí tuệ bất cứ nơi đâu mà ham muốn của mình dắt dẫn đến.

Trong khi những người như thế đã rút ra khỏi những rắc rối của cuộc đời thì rốt cuộc họ vẫn phải trở lại một thế giới hoặc là thế giới này nếu nó còn tiếp tục tồn tại, hoặc là một thế giới tương tự như nó, nơi đấy họ có thể tiếp tục tiến hóa ở mức mà trước kia đã tạm ngưng. Vì thế cho nên rắc rối cũng chỉ được trì hoãn, bởi vậy dường như chọn cái phương cách đi tới cõi vừa nêu xem ra cũng chẳng bõ công.

Thay vì “diệt” dục thì các bậc huấn sư huyền bí lại qui định là chúng ta cần chuyển hóa dục vọng. Cái gì bị đè nén thì thế nào cũng có lúc bật ra, còn cái gì được chuyển hóa thì sẽ thay đổi mãi mãi. Một người có trình độ tiến hóa rất bất toàn mà lại diệt dục thì đồng thời cũng diệt hết mọi khả năng tiến hóa cao hơn, bởi vì y đâu có cái gì để chuyển hóa. Kiếp này mà dục bị diệt hết thì chỉ có nghĩa là mọi sinh hoạt cao siêu của xúc động và trí tuệ cũng nhất thời bị diệt luôn.

Sự không dính mắc giả tạo ấy là lực xua đuổi từ bên dưới, nguyên nhân là vì một loại thất vọng, phiền não hoặc mệt mỏi nào đó; còn sự dửng dưng với những điều thấp hèn thì thật ra bắt nguồn từ lòng ham muốn một sự sống cao đẹp hơn và tạo ra một kết quả khác hẳn.

Trong quyển Tiếng Nói Vô Thinh có dạy rằng: Linh hồn muốn “những thứ rút nó lên trên”, nhưng khi diệt dục con người chỉ dẹp đi lòng muốn hưởng thụ cuộc sống một cách tạm bợ, cái ham muốn hưởng thụ ấy sớm muộn gì cũng ngóc đầu dậy.

Nếu một người diệt dục theo cách nêu trên, hoàn toàn là một kẻ phàm phu không có biệt tài gì về trí tuệ hoặc đạo đức thì như trên có nói, y cứ ở trong một tình trạng cảm thấy hoàn toàn hạnh phúc, nhưng như vậy y chẳng có ích lợi đặc biệt nào cho bản thân mình lẫn cho người khác.

Mặt khác, nếu người ấy đã tiến một bước đáng kể trên Thánh đạo thì y ắt đã đạt được giai đoạn chánh định với những quyền năng trí tuệ có giá trị rất lớn lao. Y có thể (mặc dù vẫn còn vô ý thức) ảnh hưởng tới thế gian và đóng góp vào cái kho năng lượng trí tuệ và tâm linh lớn lao được các Chơn sư rút ra để làm việc trên thế gian. Cái kho này chính là cái được năng lượng thiêng liêng của các đấng Nirmanakaya (ứng hóa thân) làm đầy. (Xem quyển Thể Trí, trang 193).

Một người thuộc loại này vốn tràn đầy tinh thần phụng sự ắt chuyển sang một thế giới mà ngài có thể hoạt động theo đường lối đặc thù ấy. Đó ắt là một thế giới vào cỡ ngang hàng với mức của thể nguyên nhân. Ở đây ngài ắt sống theo sát nghĩa cũng phải nhiều thiên kiếp, tuôn ra luồng tư tưởng tập trung để trợ giúp những người khác và nhờ vậy giúp vào việc cung ứng năng lượng thiêng liêng cho kho chứa.

---------------