VẤN ĐỀ DÌU DẮT

 

Muc đích thật sự của Cơ Tiến Hóa nhân loại, như đã trình bày trước đây, rốt ráo là phát triển cá nhân được Tự Giác Ngộ, Tự Quyết Định và Tự Đầy Đủ. Môt cá nhân như thế, đương nhiên có thể tiến hóa đến những giai đoạn cuối cùng chỉ nhờ xuyên qua việc Tự Mình Dìu Dắt mình. Trong các giai đoạn của bước đầu, sự dìu dắt từ bên ngoài tỏ ra cần thiết và được cung ứng, nhưng con người càng tiến hóa thêm trên con đường khai mở nội tâm, thì sự dìu dắt từ bên ngoài lần hồi bớt đi, do đó y bị bắt buộc phải hướng tìm sự dìu dắt từ nội tâm và đốt lên ngọn đèn của chính mình.

Một nguồn dìu dắt như thế phải hiện hữu bên trong chính con người, đúng với bản chất thật sự của cách y được dựng nên. Phần nồng cốt của con người y là Trung Tâm của Tâm Thức Thiêng Liêng. Sự sống của y bắt nguồn từ Thực Tại nằm ở nền tảng của vũ trụ biểu hiện, đang ban rải thần lực và dìu dắt sự tiến hóa của nó. Y là một tiểu thiên địa, chứa đựng tiềm tàng bên trong nội tâm tất cả quyền lực và khả năng mà chúng ta thấy dưới hình thức hoạt động của Đại Thiên Địa. Khi Cơ Tiến Hóa tiếp diễn, những mầm tiềm lực này khai mở từ bên trong và lần hồi trở nên hoạt động, cái này đến cái kia.

Các Đấng Giáo Chủ Cao Cả của khoa Minh Triết Vĩnh Cửu và các kinh sách nói về vấn đề Thực Hiện Chơn Ngã, đều nhắc nhở nhiều lần rằng Ánh Sáng có khả năng dìu dắt người hành giả trong công cuộc tìm kiếm Chân Lý, chỉ có thể hiện hữu từ bên trong con người y mà thôi. Hãy xem qua những gì quyển Ánh Sáng Trên Đường Đạo nói về khớp nối này:

“Bởi vì nơi con người có ánh sáng của thế giới – cái ánh sáng duy nhứt có thể chiếu soi con Đường Đạo. Nếu con không đủ sức nhận thấy ánh sáng đó nơi con, thì đừng tìm kiếm nó ở đâu vô ích”.

Quyển Yoga Sutras bàn đến vấn đề sự dìu dắt trên con đường Yoga có bố trí nó trong một Sūtra:

 

Do sự thực hành những bài tập hợp thành môn Yoga khi các bợn nhơ bị tiêu trừ, sự soi sáng tâm linh bừng tỏ phát triển thành sự nhận thức Thực Tại”.(II-28)

Bởi thế, thật rõ ràng là bất cứ ai nghiêm chỉnh dấn thân vào công việc thực hiện Chân Ngã phải suy gẫm vấn đề dìu dắt trên Con Đường Đạo cho đến khi không còn chút hoài nghi nào tồn tại trong tâm trí y, nhận thức rằng sự dìu dắt đó chỉ có thể có từ nội tâm y mà thôi. Và chỉ chừng đó, y sẽ nghiêm chỉnh và quyết tâm cố gắng tìm kiếm bên trong chính tâm y Ánh Sáng đó để có khả năng dìu dắt y mãi mãi và không bao giờ sai lầm.

Lúc nào con người nên quay đầu tìm Ánh Sáng bên trong để được dìu dắt? Không cần phải chỉ ra rằng ở những giai đoạn đầu của Cơ Tiến Hóa cá nhân y, con người không có khả năng thụ hưởng sự dìu dắt này. Ở một thời gian thật dài, những nguồn giáo dục từ bên ngoài sẽ phát triển tâm trí y, uốn nắn tánh tình y và thúc giục sự tạo dựng các khả năng tâm linh y. Nhưng, một thời gian sẽ đến trong sự lớn mạnh của mỗi linh hồn, khi các điều vừa kể tỏ ra không hữu hiệu nữa, và y nghe mình cần, chẳng phải có một mục tiêu hùng mạnh và rõ rệt về tâm linh mà còn thêm những phương tiện hữu hiệu hơn để đạt những mục tiêu đó. Người chí nguyện quay đầu hướng nội để khám phá Thực Tại bên trong mình và bắt đầu thực hiện những thay đổi cần thiết trong tâm và trí y, để có thể giúp hoàn thành công việc này. Một cách nghiêm chỉnh, y bước vào lãnh vực Tu Dưỡng Bản Thân. Đó là lúc khởi sự tìm kiếm nguồn Ánh Sấng ấy và chỉ có một mình nó mới có khả năng soi sáng con Đường Đạo của y.

Mỗi người chí nguyện phải thật rõ ràng nhận định trong trí mình hai điều này. Trước hết, đâu là mục tiêu đặt trước mắt y? Kế đó, ai sẽ là người dìu dắt y trên con Đường Đạo dẫn đến mục tiêu đó? Lời đáp cho câu hỏi thứ nhứt, đương nhiên là sẽ tùy thuộc nơi mỗi cá nhân, nơi bản tánh của y, nơi các Samskāras của y ( những dấu vết nằm trong ký ức tâm thức) và môi trường trong đó y khôn lớn. Nhưng, mặc dầu các mục tiêu tạm thời của một người chí nguyện có thể khác nhau, tùy thuộc vào giai đoạn tiến hóa của mỗi người, và thời kỳ trong đó y đang trải qua, ở thời điểm mục tiêu cuối cùng của mỗi người thì đều giống nhau, đó là sự Giải Thoát khỏi các ảo ảnh và đau khổ của cuộc đời và là một nếp sống Giác Ngộ và đầy Tình Thương như một cá nhân đã Thực Hiện Chân Ngã. Vấn đề này đã được bàn qua cặn kẽ ở nhiều nơi khác nhau và không cần phải thảo luận lại nơi đây.

Lời đáp cho câu hỏi thứ hai được đưa ra một cách thật rõ ràng trong quyển Yoga Sutras, ở câu Sūtra nổi tiếng sau đây:

 

“Vì không còn tùy thuộc nơi thời gian, Ngài (Ishvara) là vị Huấn sư, ngay cả cho các Đấng trong quá khứ”.

Ishvara là Đấng cao cả cai quản Thái Dương Hệ, là vị Sư Phụ thật sự và duy nhứt của các thế hệ nhân loại khác nhau đã đến và ra đi trong tấn kịch to tát được diễn ra ở những giai đoạn khác nhau và ở những thời điểm khác nhau. Ngài là Jagat Guru, vị Thầy của Thế gian, đã chỉ dạy các Đấng Giáo chủ thời xưa, và các vị này truyền bá những phần của sự giáo huấn đầu tiên ấy cho các giống dân chánh và những giống dân phụ khác nhau tùy theo nhu cầu và các hoàn cảnh của họ. Ngài là Ánh Sáng của Minh Triết, chói lọi một cách thanh khiết và rực rỡ trong tim của tất cả những Sư Phụ tâm linh chân chính của nhân loại, và cũng soi sáng, mặc dầu không rực rỡ bằng, trong tim của mọi người chí nguyện thật sự, như là “Ánh Sáng Trên Đường Đạo” nói. Ngài là nguồn gốc của quyền lực và cảm hứng ở trường hợp của tất cả Huấn Sư Minh Triết thật sự, và Ngài cũng là Vị Hướng Đạo vô hình dìu dắt mỗi linh hồn một cách chậm rãi nhưng chắc chắn, đến cứu cánh của nó, xuyên qua chu kỳ dài đăng đẳng của Cơ Tiến Hóa.

Trong các kinh điển Ấn Độ, rất nhiều lần nhắc lại rằng Thượng Đế và Guru (Sư Phụ) là một và như nhau, và người đệ tử phải luôn luôn bất cứ ở trường hợp nào, không được tưởng tượng là cả hai khác nhau. Do những gì kể trên đây, câu sūtra ấy rõ ràng muốn nói Thượng Đế và Guru chỉ là một, có nghĩa vị Thương Đế là đối tương của cố gắng tâm linh của chúng ta cũng là vị dìu dắt chúng ta trong công việc tìm kiếm; trước tiên Ngài nói trong nội tâm chúng ta như tiếng nói của lương tâm, và sau này như Tiếng nói Vô Thinh. Chân lý đầy ý nghĩa này liên quan đến đời sống bên trong, như thường lệ, được phái chính thống gán cho một ý nghĩa sai lầm, vì những lý do dễ hiểu. Họ cho rằng dù là một ông Thầy thông thường với tất cả hạn chế và yếu đuối của con người, cũng phải được tôn thờ như Thượng Đế, bằng không thì …

Lý tưởng Thần thánh ở chức nghiệp của Ngài như là một Sư phụ đã được tượng trưng trong các kinh điển Ấn Độ như là Dakshināmūrti. Câu thơ sau đây rất được mọi người nhắc đến, diễn tả một cách đẹp đẽ dưới một hình thức sinh động bản chất và các phận sự của Ngài như một Jagat Guru (sư phụ của thế gian):

“Kỳ diệu thay ! Dưới bóng một cây đa (gần rễ của nó) một Sư Phụ trẻ tuổi ngồi giữa các đệ tử lão thành. Vị Sư Phụ vẫn yên lặng, nhưng mặc dù vậy, tất cả nghi ngờ của các đệ tử đều tan mất”.

Câu thơ này theo truyền thống được kể như tinh thần Dakshināmūrti. Có lẽ nó hàm chứa một vài tư tưởng đầy ý nghĩa thâm sâu về sự liên quan giữa Guru sishya (Thầy và trò). Chúng ta hãy xem qua trước tiên danh tánh và hình thức theo đó chức năng thiêng liêng của vị Huấn sư tượng trưng. Manh mối về danh tánh được thấy trong Dakshināmūrti Upanishad, nơi đó nó được giảng rằng Dakshinā có nghĩa là Bồ Đề Tâm (Buddhi) - cái năng khiếu tâm linh trong ta giúp nhận thức trực tiếp chân lý, không sử dụng phương tiện của trí thức. Vậy Dakshināmūrti có nghĩa là “Hiện Thân của Bồ Đề Tâm”, biểu hiện tượng trưng chức năng Tâm Thức Thiêng Liêng bên trong chúng ta, nó giúp chúng ta thực hiện, và trở nên ý thức các chân lý tâm linh một cách trực tiếp, bên trong những lãnh vực thâm sâu của tâm thức cá nhân mình.

Rồi đến hình dáng của Dakshināmūrti và bối cảnh mà theo đó Ngài được hình dung, cả hai đều được tượng trưng một cách cao siêu, và cho chúng ta một cái nhìn thoáng qua vào trong những bí mật của những kinh nghiệm tâm linh và lễ điểm đạo, dẫn dắt đến những hình ảnh đó. Điểm thứ nhứt đáng ghi chú trong sự tượng trưng của Dakshināmūrti là Ngài xuất hiện dưới một hình dáng như thần Shiva với những khác biệt thật bé nhỏ và nhấn mạnh đến chức năng của Ngài, như là một Jagat Guru (Sư Phụ của thế gian). Rõ ràng chính Thực Tại là nguồn gốc của các chức năng sáng tạo, bảo tồn và tái sinh của Ishvara (Thượng Đế) biểu hiện dưới hình thức Brahma, Vishnou và Mahesha cũng là nguồn cội của sự hiểu biết và Minh triết cần cho sự tiến hóa của nhân loại ở những giai đoạn khác nhau và sự giác ngộ của những cá nhân đang tìm kiếm sự Giải Thoát.

Không thể nào giảng giải tường tận sự tượng trưng của Dakshināamūrti nơi đây, nhưng có vài nét đặc trưng quan trọng trong đoạn thơ kể trên có thể được vắn tắt giải thích.

Tại sao Ngài đang ngồi ở dưới và gần cái rễ của một cây đa? Cây đa thông thường là biểu tượng cho sự hiểu biết của nhân loại; số nhiều rễ, nhánh của nó tượng trưng những ngành khác nhau của sự học hỏi, xuất hiện như là sự hiểu biết lớn mạnh ra. Nhưng, cây là biểu tượng của sự hiểu biết do trí thức – Apara vidyā – và không phải là Minh Triết hay Para vidyā; nó là hiểu biết do sự va chạm trực tiếp với Tâm Thức Thiêng Liêng. Loại đầu được diễn tả xuyên qua trí thức và có khả năng làm tăng thêm sự khác biệt và sự phức tạp. Loại thứ nhì có tánh cách toàn bộ, hiện diện vĩnh viễn, như là một cái trọn vẹn trong Tâm Thức Thiêng Liêng được biết xuyên qua Bồ Đề Tâm, nhưng cần sự giúp đỡ của trí thức trong các biểu hiện từ phần và không toàn thiện của nó, ở cỏi thấp của trí thức. Đó là lý do tại sao Dakshināmūrti được xuất hiện dưới hình thức đang ngồi gần cái rễ của một cây đa, nhưng vẫn riêng biệt với thân cây.

Điểm nghịch lý giữa Sư Phụ trẻ tuổi và các đệ tử bô lão chỉ có công dụng tượng trưng sự việc rằng nguồn gốc của Minh Triết là vĩnh cửu và không bị các định luật của sự sinh sản, lớn mạnh và tàn rụi điều khiển, mà những định luật này đang áp dụng cho tất cả mọi vật trong lãnh vực thời gian và không gian. Cái Minh Triết Vĩnh Cửu này phải được truyền cho các Sư Phụ trong lãnh vực thời gian và không gian, mặc dù các Ngài tiến hóa cao về tâm linh, nhưng phải hoạt động xuyên qua phương tiện không vĩnh cửu và chưa toàn hảo của trí thức. Các Ngài và lời dạy bảo của các Ngài, cả hai đều chịu ảnh hưởng của các định luật về tăng trưởng và hủy diệt. Chẳng những các thân thể của các Sư Phụ trở nên già nua và chết, giống như những người khác, mà các điều giảng dạy của các Ngài cũng trở nên hư hoại theo thời gian trôi qua, do sự vô minh và những nhược điểm của những người truyền bá chúng. Nhưng, Minh Triết Vĩnh Cửu, nguồn cội của các lời giảng dạy này vẫn mãi mãi tươi sáng, đầy sinh lực và trong sáng như tuổi thơ, vì nó là thành phần của Tâm Thức Thiêng Liêng của Thượng Đế.

Điểm nghịch lý khác được miêu tả trong câu thơ giữa vị Sư Phụ vẫn yên lặng nhưng đang loại bỏ mọi nghi ngờ của các đệ tử và có lẽ là nét đặc trưng đầy đủ ý nghĩa nhứt của sự tượng trưng về Dakshināmūrti. Để thấu hiểu sự bí mật này, chúng ta phải nhớ lại rằng sự hiểu biết có thể truyền đạt xuyên qua phương tiện ngôn ngữ, là loại Apara vidyā gắn liền với trí thức. Những bí mật cao cả và thâm sâu nhứt của sự sống nằm xa ra ngoài vòng hoạt động của trí thức và không thể truyền đạt xuyên qua phương tiện ngôn ngữ. Chúng chỉ có thể được truyền đạt như những kinh nghiệm trực tiếp mà thôi. Tâm thức của người thu nhận được nâng lên một mức cao hơn, nơi đây y có thể kinh nghiệm trực tiếp chân lý được truyền đạt và biết được Thực Tại bằng cách nhận thức nó. Trí thức là một dụng cụ vụng về để thu đạt sự hiểu biết, mặc dầu đang liên quan đến những sự việc của đời sống thấp kém. Nhưng, đối với các sự việc của cõi giới tâm linh, nó tỏ ra hoàn toàn không thích hợp. Sự hiểu biết liên quan giữa Jīvātmā (linh hồn cá nhân) và Paramātmā (đại hồn), bản chất của Tình Thương Thiêng Liêng, lý do tại sao Jīvātmā (linh hồn cá nhân) lại dấn thân vào Diễn Trình của Thế Gian, tất cả những vấn đề đó, thật sự không quan trọng đối với sự hiểu biết tri thức, nhưng là kinh nghiệm trực tiếp bên trong các vực sâu của tâm thức cá nhân chúng ta khi đã vượt qua trí thức.

Ngoại trừ do sự cần thiết của nhận thức trực tiếp để có sự hiểu biết những thực tại siêu việt, ngay đến các mối nghi ngờ thông thường và các khó khăn liên quan đến đời sống bên trong chúng ta sẽ được loại bỏ nhờ ánh sáng của Bồ Đề Tâm ở nội tâm, và có thể coi như một tia Ánh Sáng từ Dakshināmūrti phóng ra. Trừ khi nào Ánh Sáng này soi rọi tri thức chúng ta, sự hiểu biết trí thức phần lớn còn cằn cỗi và ý nghĩa thật sự sâu đậm của nó vẫn bị che lấp.

Sau khi xem xét bản chất của vị Sư Phụ Thiêng Liêng hiện diện trong tâm của mỗi người chí nguyện, đang chờ đợi dìu dắt y xuyên qua Tiếng Nói Vô Thinh, chúng ta hãy vắn tắt xem qua những lợi điểm nào sẽ thu đạt khi được trực tiếp liên lạc với Ngài. Một trong những vấn đề quan trọng nhứt trong đời sống tâm linh là tìm ra được một nhà dìu dắt đáng tin cậy, có khả năng giúp chúng ta vượt qua những khó khăn và thử thách, cho chúng ta sức mạnh khi mình cảm thấy ngã lòng và ban cho chúng ta ánh sáng khi chúng ta có vẻ như lạc lối trong bóng đêm của vô minh và thất vọng. Nhiều người chí nguyện hăng hái, trọn đời tìm kiếm nhưng không kết quả, một Guru (Sư Phụ) xứng đáng ở cõi thế gian bên ngoài, lại quên mất đi vị Guru Tối Cao đang ở gần họ nhứt và sự minh triết, sức mạnh và lòng trắc ẩn của Ngài thật vô biên và luôn luôn sẵn sàng để cho họ sử dụng. Ngài lúc nào cũng ý thức được ngay nét nhẹ nhàng khao khát nhứt về nguyện vọng của người chí nguyện, và ứng đáp lại tiếng kêu gào cầu cứu, dù là yếu ớt nhứt, nhưng chân thành của họ. Điều khó khăn thật sự trong tất cả trường hợp ấy là sự thiếu lòng sùng tín và đức tin; thiếu sùng tín trong việc tin rằng Vị Guru Nội Tâm đang ở bên trong chúng ta, đang sẵn sàng dìu dắt chúng ta; và sự thiếu đức tin trong khả năng chúng ta liên kết với Ngài và nhận sự giúp đỡ của Ngài. Tất cả sự ngờ vực đó được loại bỏ bằng một hành động sùng tín tột cùng, bằng sự quyết tâm xoay mình về hướng Ngài và kêu gọi Ngài dẫn dắt. Và vì chúng ta cứ khăng khăng cương quyết hướng về Ngài để có mọi sự giúp đỡ mà chúng ta cần dùng trong đời sống nội tâm, chúng ta sẽ tìm được sự giúp đỡ mỗi lúc mỗi thêm lên cho đến khi mình trở nên độc lập, đối với tất cả sự giúp đỡ từ bên ngoài. Đương nhiên, chúng ta cũng phải cố gắng hết sức mình để mang lại những điều kiện thiết yếu, hầu nhận lãnh sự trợ giúp bằng cách này. Bởi vì ánh sáng của Bồ Đề Tâm chỉ có thể soi sáng trong một tâm trí thanh trong, an tịnh, hài hòa và tràn đầy lòng sùng tín.

Còn thêm một câu hỏi nữa có thể được bàn cãi là chức năng của Dakshināmūrti như là vị Sư Phụ Tối Cao. Vậy đâu là sự liên quan giữa các Sư Phụ thật sự của nhân loại, dìu dắt người chí nguyện trên con Đường Đạo đến Giải Thoát, với Dakshinamurti? Bởi vì các Sư Phụ ấy với nhiều cấp bực khác nhau, và các Đấng Chân Sư Minh Triết, chắc chắn là hiện hữu và giúp đỡ con người bằng nhiều đường lối khác nhau trong công việc khai mở tâm linh của họ. Vậy các Ngài ấy không có một vị trí trong đời sống của người chí nguyện đã nhìn nhận Dakshināmūrti như là vị Sư Phụ Tối Cao hay sao? Khi xét đến vấn đề này, chúng ta phải nhớ rằng tất cả các Vị “Sat-Gurus” đều là những Nhân vật Giải Thoát và các Ngài được vĩnh viễn trụ trong Sat hay Chân Lý, và như thế Tâm Thức của các Ngài, là một với Tâm Thức của Dakshināmūrti. Trong chừng mực nào đó, các Ngài là tiền đồn của Tâm Thức của Dakshināmūrti và là đại diện Ý Chí của Vị ấy, giao tiếp với tất cả những người chí nguyện. Khi một người chí nguyện cần đến và xứng đáng được giúp đỡ thì sự giúp đỡ ấy sẽ được thực hiện xuyên qua các Ngài, theo cách tốt nhứt trong mọi trường hợp. Bằng cách nào đó, hay do nơi ai, sự giúp đỡ được thực hành, điều đó không tùy thuộc vào người chí nguyện phán đoán. Y phải để những điều này cho Những Người có trách nhiệm thực hành Ý Chí của Vị Sư Phụ Tối Cao, với một sự khéo léo và Minh Triết tuyệt vời, còn y phải luôn luôn thức tỉnh, thận trọng, sẵn sàng tiếp nhận sự giúp đỡ và dìu dắt của Ngài do bất cứ đường lối nào đưa tới. Y có thể được chăm sóc bằng sự tiếp xúc cụ thể với Sư Phụ hay được hướng dẫn từ bên trong, cũng có thể y bị phó mặc hoàn toàn để tự mình xoay sở hầu có khả năng phát triển sức mạnh Nội Tâm và Tự Tin. Bản chất của sự giúp đỡ biến đổi tùy thuộc vào tính cách ưu thế của các trường hợp hay nhu cầu của người đệ tử. Một số ít các Ngài còn hành động như là những dụng cụ bất toàn của Dakshināmūrti, nhưng phù hợp với trí năng thuần khiết, tự do vô kỷ và hòa đồng trí tuệ với Tâm Thức của Ngài.